อุดฟัน มีกี่แบบ ทำไมต้องอุดฟัน ขั้นตอนอย่างไร

อุดฟัน เป็นหนึ่งในทันตกรรมรักษาพื้นฐานที่รักษาอาการฟันผุ ฟันแตก ฟันบิ่น หรือวัสดุอุดฟันเก่าชำรุดเสียหาย ด้วยการใช้วัสดุอุดฟันเติมเต็มเนื้อฟันส่วนที่ขาดหายไป ใครที่ต้องอุดฟัน ศึกษารายละเอียดการอุดฟันแบบต่างๆ ทำไมต้องอุดฟันเมื่อฟันผุ ขั้นตอนเป็นอย่างไร อุดฟันราคาเท่าไหร่ การเตรียมก่อนอุดฟัน เเละดูเเลฟันหลังอุด คำถามที่คนไข้มักจะถามบ่อยๆ

อุดฟัน คือ

การอุดฟัน (tooth filling) คือ การรักษาอาการของฟันผุกร่อน ที่เห็นเป็นรูชัดเจน ฟันแตก ฟันบิ่น ซึ่งอยู่ในระยะที่มีการทำลายเฉพาะถึงส่วนเนื้อฟัน ซึ่งเกิดมาจากหลายสาเหตุด้วยกันทั้งการใช้ฟันขบเคี้ยวของที่แข็งด้วยความแรงที่มากไป

การผุกร่อนจากแบคทีเรียที่กลายเป็นกรด หรือสาเหตุอื่น ๆ โดยอาการเหล่านี้จะนำมาซึ่งปัญหาของการใช้ฟันเคี้ยวอาหาร และจะมีผลทำให้เกิดการลุกลามเสียหายของฟันมากยิ่งขึ้น ดังนั้นการแก้ไขจึงเป็นสิ่งที่จำเป็น โดยการอุดฟันนั้นจะทำให้ฟันกลับมาสมบูรณ์และใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพดังเดิม

อุดฟันมีกี่แบบ

เราแบ่งการอุดฟันตามชนิดของวัสดุที่ใช้ ได้เป็น 2 แบบ

1. อุดฟันด้วยวัสดุอมัลกัม (Amalgam) อมัลกัมได้จากการผสมกันระหว่างปรอท เงิน ดีบุกหรือโลหะอื่นๆ  เป็นวัสดุอุดฟันให้สีโลหะ สมัยก่อนนิยมใช้ในการอุดฟันหลัง เช่น ฟันกราม เเละฟันกรามน้อย เพราะ มีจุดเด่นที่ความเเข็งเเรง ทนต่อเเรงบดเคี้ยวได้ดี ใช้งานได้นานถึง 10-15 ปี
2. อุดฟันด้วยวัสดุเรซินคอมโพสิต (Composite Resin) วัสดุอุดฟันทำจากเรซินคอมโพสิต ให้สีเหมือนฟันธรรมชาติ จึงนิยมใช้อุดบริเวณฟันหน้าเพื่อความสวยงาม ภายหลังมีการพัฒนาให้เรซินคอมโพสิตความเเข็งเเรงขึ้น จึงใช้อุดฟันหลังได้ด้วย

3. กลาสไอโอโนเมอร์ (Glass ionomer Cement) นิยมใช้อุดฟันสำหรับเด็กเล็ก เเละผู้มีความเสี่ยงต่อฟันผุ เพราะกลาสไอโอโนเมอร์สามารถปล่อยฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุได้ นอกจากนี้ยังมีวัสดุอุดฟันชนิดอื่นๆ เช่น ทอง พอร์ซเลน

ทำไมถึงต้องอุดฟัน

โดยหลักเเล้วการอุดฟัน เป็นการทดแทนเนื้อฟันที่เสียไปด้วยวัสดุอุดฟัน เติมเนื้อฟันให้กลับมามีรูปร่างฟันปกติ ใช้บดเคี้ยวอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ให้ความสวยงาม ยิ่งเป็นกรณีที่คนไข้ฟันหน้าบิ่นเเตก

การอุดฟันจะช่วยปิดช่องทางไม่ให้แบคทีเรียหรือเศษอาหารตกเข้าไปในโพรงฟัน จนเกิดอักเสบกับเนื้อฟันเพิ่มมากขึ้น นำมาซึ่งปัญหา เหงือกอักเสบ เป็นหนอง ฟันผุลามไปยังโพรงรากฟัน รากฟันเสื่อม ฟันล้ม

อุดฟันเจ็บมั้ย

ในขั้นตอนการอุดฟันจะรู้สึกเสียวฟันเมื่อต้องมีการกรอฟัน ยิ่งฟันผุลึก ตำแหน่งใกล้กับโพรงประสาทฟันมากก็ยิงมีโอกาสเจ็บมาก เเต่คุณหมอจะประเมินอาการคนไข้ เเละให้ยาชาป้องกันการเจ็บปวดหรือเสียวฟันที่อาจจะเกิดขึ้นค่ะ จึงไม่ต้องกังวลไปนะคะ

ส่วนใครที่มีอาการผุเพียงเล็กน้อยก็ไม่จำเป็นต้องฉีดยาชาค่ะ

อุดฟันใช้เวลานานมั้ย

การอุดฟันใช้เวลา 30 นาที ขึ้นอยู่กับตำแหน่งฟัน สภาพฟันซี่ที่ผุ กรณีทีคนไข้มีจำนวนฟันที่ต้องอุดฟันหลายซี่ อาจทำได้โดยการทยอยเข้ารับการอุดฟัน

เตรียมตัวก่อนอุดฟัน

• นัดหมายเพื่อปรึกษาทันตแพทย์ เเละตรวจสุขภาพเหงือกและฟันก่อน คนไข้ควรเเจ้งคุณหมอด้วยหากมีโรคประจำตัวหรือมียาที่รับประทานอยู่
• ทำความสะอาดช่องปาก แปรงฟันบ้วนปากให้เรียบร้อย
• นำฟันปลอมแบบถอดได้หรือรีเทนเนอร์มมาด้วย(ถ้ามี)
• กรณีที่คนไข้ฟันผุ ฟันซี่ที่ผุจะต้องไม่ลุกลามไปจนถึงโพรงประสาทฟันและต้องมีเนื้อฟันเหลือพอให้วัสดุที่ใช้อุดฟันยึดเกาะได้ สุขภาพเหงือกเป็นปกติ บางกรณีทันตแพทย์อาจจะแนะนำให้คนไข้ขูดหินปูนก่อนอุดฟัน

อุดฟันแบบไหนดี

ต้องบอกว่าการอุดฟันด้วยวัสดุอมัลกัมใช้กันน้อยลงเเล้ว เพราะมีส่วนผสมของโลหะ บวกกับกระบวนการอุดฟันที่มีการกรอเนื้อฟันออกมากกว่าอุดฟันวัสดุเรซินคอมโพสิต คนไข้เมื่ออุดฟันอมัลกัมต้องเว้นการเคี้ยวอาหารด้านที่อุดเป็นเวลา 24 ชั่วโมง เพราะวัสดุยังไม่เเข็งเเรงเต็มที่

การอุดฟันด้วยวัสดุเรซินคอมโพสิต แบบสีเหมือนฟันเป็นที่นิยมมากในทางทันตกรรม เพราะกรอเนื้อฟันจริงน้อยกว่า เเละตัววัสดุอุดเรซินคอมโพสิตมีการพัฒนาให้วัสดุความเเข็งเเรงทนทานมากขึ้น เเละสีเดียวกับเนื้อฟันให้ความสวยงาม หลังอุดฟันเสร็จคนไข้สามารถเคี้ยวอาหารด้วยได้เลย

บทความที่น่าสนใจ
ความแตกต่างของวัสดุอุดฟัน อุดฟันเเบบไหนดี

ขั้นตอนการอุดฟัน

1. ทันตแพทย์รตรวจสุขภาพฟัน เช็คสภาพฟันผุ ประเมินการรักษาว่าการอุดฟันเพื่อแก้ไขได้หรือไม่
2. ทันตแพทย์จะกรอเนื้อฟันที่ผุมีการติดเชื้อออก ลักษณะจะเป็นเนื้อฟันที่นิ่ม ยุ่ย สีของเนื้อฟันนั้นอาจมีการเปลี่ยนสี ในขั้นตอนนี้ทันตแพทย์จะฉีดยาชาก่อน เพื่อป้องกันอาการปวดหรือเสียวฟัน ถ้าคนไข้มีฟันผุลึกจนเกือบถึงโพรงประสาทฟัน
2. หลังจากการกรอเนื้อฟันผุออกแล้ว ถ้าฟันผุลึกเข้าไปชั้นในของเนื้อฟัน ทันตแพทย์จะใส่วัสดุรองพื้น ช่วยลดการเสียวฟัน
3. ทันตแพทย์ทำการอุดฟันด้วยวัสดุที่ใช้ในการอุดฟัน
– ถ้าเป็นการอุดฟันแบบโลหะ
– ถ้าเป็นการอุดฟันสีเหมือนฟัน จะมีการฉายแสงเพิ่มเข้ามาช่วยในการอุดฟัน
ต่อไป ซึ่งอาจจะใช้เวลามากหรือน้อยแตกต่างกันตามสภาพฟันของผู้ป่วย

ข้อดีของการอุดฟัน

• ป้องกันปัญหาฟันผุลุกลามไปยังโพรงประสาทฟัน
• ลดอาการเสียวฟันที่เกิดจากฟันผุ อักเสบ
• เติมเนื้อฟันให้เต็มเพื่อให้ฟันทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• การอุดฟันด้วยวัสดุสีเหมือนฟัน ช่วยเติมเต็มเนื้อฟันให้สวยงามเป็นธรรมชาติ เสริมสร้างความมั่นใจ

ข้อเสียของการอุดฟัน

• วัสดุอุดฟันเสื่อมได้ตามระยะเวลาการใช้งาน ไม่ทนทานเหมือนฟันจริง คนไข้จึงต้องควรรักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ
• การอุดฟันไม่อาจะรักษาคนไข้ในกรณีที่สูยเสียเนื้อฟันเป็นจำนวนมากได้
• วัสดุอุดฟันเเบบเรซินคอมโพสิตหรือการอุดฟันสีเหมือนฟัน สามารถติดสีจากอาหารได้

ข้อเเนะนำการดูเเลฟัน หลังอุดฟัน

• ทำความสะอาดฟัน ใช้แปรงขนอ่อนนุ่มและแปรงฟันให้ถูกวิธี
• ใช้ไหมขัดฟันร่วมกับน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์ จะช่วยกำจัดเศษอาหารที่ติดตามซอกฟันเเละป้องกันฟันผุได้ดียิ่งขึ้น
• หลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารที่มีความแข็งเกิน เช่น น้ำแข็ง แครอทดิบ เมล็ดถั่วต่างๆ
• เพราะอาจทำให้วัสดุแตกหรือหลุดได้
• หลีกเลี่ยงอาหารที่เย็นหรือร้อนจัดเพื่อเลี่ยงอาการเสียวฟันที่อาจเกิดขึ้นได้
• กรณีที่คนไข้อุดฟันอมัลกัม ต้องงดการเคี้ยวด้วยฟันซี่ที่อุดเป็นเวลา 24 ชั่วโมง เพื่อให้วัสดุอุดฟันแข็งตัวเต็มที่
• พบทันแพทย์เพื่อเช็คสุขภาพฟันทุก ๆ 6 เดือน

อาการที่พบหลังอุดฟัน

คนไข้อาจมีอาการเสียวฟันหลังทำการอุดฟัน แต่อาการนี้สามารถหายได้เองในช่วง 1-2 สัปดาห์ หรือมีอาการปวดฟันได้ สามารถทานยาระงับอาการปวดแต่หากอาการไม่ทุเลาลงหรือมีอาการผิดปกจะต้องไปพบแพทย์โดยด่วน

คนไข้อุดฟันควรกลับมาพบทันตแพทย์เมื่อ

• ฟันที่เคยอุดแตกหรือหลุด ควรมาอุดใหม่เพื่อป้องกันฟันผุลุกลามจนไม่สามารถรักษาได้ด้วยการอุดฟัน
• มีอาการเสียวฟันเกินกว่า 2-3 สัปดาห์
• รู้สึกเจ็บฟันเมื่อเคี้ยวอาหาร อาจจะเกิดจากวัสดุอุดฟันสูงเกินไป
• ปวดฟันรุนแรงหลังอุดฟัน อาจะเป็นไปได้ว่าฟันซี่ที่ผุลึกจนถึงโพรงประสาทฟัน ควรรีบปรึกษาทันตแแพทย์เพื่อรับการรักษารากฟัน

คำถามเกี่ยวกับการอุดฟัน