รีเทนเนอร์ (Retainer) คืออะไร
รีเทนเนอร์ คือ อุปกรณ์สำหรับคนที่ได้รับการจัดฟันเสร็จแล้ว ซึ่งจะเป็นอุปกรณ์ที่มีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะบุคคล เป็นเครื่องมือหนึ่งที่ใช้ในด้านทันตกรรมจัดฟัน ซึ่งมีความจำเป็นอย่างมากสำหรับผู้ที่จัดฟัน โดยใส่เพื่อคงสภาพการเรียงตัวของฟัน ควบคุมฟันให้อยู่ในตำแหน่งคงที่ เมื่อทันตแพทย์จัดฟันเสร็จเรียบร้อย จะให้ต้องให้คนไข้ใส่รีเทนเนอร์เสมอ
ปกติแล้วหลังจากถอดอุปกรณ์จัดฟัน หรือเมื่อจัดฟันเสร็จเรียบร้อยแล้ว จะต้องใส่รีเทนเนอร์ทุกวันต่อเนื่องตามที่ทันตแพทย์แนะนำ โดยรีเทนเนอร์จะคอยประคองฟันไม่ให้ฟันที่จัดนั้นเคลื่อนหรือล้มตัวผิดรูป
คนไข้ที่เพิ่งได้รับการถอดเครื่องมือ ทันตแพทย์จะแนะนำให้ใส่รีเทนเนอร์ตลอดเวลายกเว้นเวลารับประทานอาหาร หากละเลยหรือไม่ใส่ จะส่งผลให้ฟันเคลื่อนตัวโดยไร้การควบคุม อาจเกิดฟันห่าง, ฟันซ้อนเก, ฟันล้มและการกัดสบฟันอาจผิดปกติ เนื่องจากฟันของคนไข้หลังจัดฟันเสร็จมีโอกาสเคลื่อนตัวกลับไปสู่สภาพเดิมก่อนที่จะจัดฟัน หรืออสจจะแย่กว่าเดิมได้ เพราะฟันของคนเรามีโอกาสเคลื่อนตัว
เมื่ออายุมากขึ้น ส่งผลเสียต่อระบบการบดเคี้ยว การทำความสะอาดช่องปาก และความสวยงามของรอยยิ้มก็เปลี่ยนไป จนกระทั่งในบางกรณีต้องทำการจัดฟันใหม่ ดังนั้นจึงไม่ควรละเลยการใส่รีเทนเนอร์หลังการจัดฟันเสร็จอย่างเด็ดขาด
วิธีการทำความสะอาด และ วิธีการดูแลรักษารีเทนเนอร์
วิธีการดูแลรักษารีเทนเนอร์ การใส่ใจกับความสะอาดของรีเทนเนอร์คือสิ่งสำคัญ เพราะมีผลต่อสุขภาพในช่องปากอย่างมาก หากไม่ระมัดระวังเรื่องความสะอาด นอกจากรีเทนเนอร์จะเกิดคราบหินปูนแล้ว ยังทำให้เกิดฟันผุและโรคเหงือกที่ตามมา อีกทั้งการสะสมของคราบแบคทีเรียเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ ซึ่งคงไม่มีใครต้องการให้เกิดขึ้น แม้รีเทนเนอร์จะเป็นสิ่งที่ค่อนข้างบอบบาง แต่การดูแลรักษาก็ไม่ใช่เรื่องที่ยุ่งยาก สามารถปฏิบัติตามได้ดังนี้
- หลังการแปรงฟัน ใช้แปรงสีฟันร่วมกับสบู่เหลวหรือน้ำยาล้างจานแปรงให้สะอาด ไม่แนะนำให้ใช้ยาสีฟันในการทำความสะอาด เนื่องจากยาสีฟันมีส่วนประกอบของสารขัด มีผลให้รีเทนเนอร์เกิดรอยถลอกกลายเป็นที่สะสมของเชื้อโรคและกลิ่นปาก
- ห้ามใช้น้ำร้อนในการทำความสะอาดรีเทนเนอร์โดยเด็ดขาด เพราะจะทำให้พลาสติกมีการหดตัวผิดรูป
- ในกรณีที่รีเทนเนอร์เกิดคราบเหลือง หรือคราบหินปูน ให้ใช้เม็ดฟู่แช่รีเทนเนอร์หรืออาจใช้น้ำส้มสายชูแช่ทิ้งไว้ จะทำให้คราบหินปูนหลุดออกอย่างง่ายดายและรีเทนเนอร์กลับมาใสเหมือนเดิม
- ขณะใส่รีเทนเนอร์ ไม่ควรดันลิ้น หรือดูดรีเทนเนอร์ เพราะจะทำให้ลวดมีการบิดเบี้ยว และหลวมได้
- ในการถอดรีเทนเนอร์ระหว่างรับประทานอาหาร ควรใส่ในกล่องทุกครั้ง ไม่ควรห่อกระดาษทิชชู่ทิ้งไว้ เนื่องจากพบว่า คนไข้มากกว่า 80 % มักลืมและเผลอทิ้งโดยไม่รู้ตัว อีกกรณีคือรีเทนเนอร์อาจแตกหักจากการกระแทกได้ เพราะรีเทนเนอร์ทำมาจากพลาสติกและบาง เสี่ยงต่อการแตกหักง่ายอยู่แล้ว
ประเภทของรีเทนเนอร์
ปัจจุบันรีเทนเนอร์ถูกพัฒนาและนำมาใช้อยู่ 2 รูปแบบด้วยกัน คือแบบลวดและแบบใส
รีเทรนเนอร์แบบลวด
คือแบบดั้งเดิม ที่มีมาตั้งแต่เริ่มมีทันตกรรมจัดฟัน โดยถูกพัฒนาให้เข้ากับยุคสมัยมากที่สุด และยังคงได้รับความนิยมเรื่อยมา ตั้งแต่การเพิ่มหลอดสีในลวด จนถึงออกแบบรีเทนเนอร์ให้เหมือนอุปกรณ์จัดฟัน ซึ่งทำให้มีราคาที่สูงขึ้นตามลำดับ แต่การเลือกใช้รีเทนเนอร์ประเภทลวดสีหรือรีเทนเนอร์แฟชั่น คนไข้ต้องระมัดระวังในการเลือกสถานที่จัดทำอย่างสูง เนื่องจากการผลิตรีเทนเนอร์ที่ไม่ได้เกิดจากการควบคุมโดยทันตแพทย์โดยตรง เสี่ยงต่อการเกิดพิษ เนื่องจากเป็นสิ่งที่ต้องใช้ในช่องปากทำให้การรับพิษค่อนข้างสูงมาก หากคนไข้ต้องการรีเทนเนอร์ประเภทหลอดสี ควรได้รับการรองรับจากทันตแพทย์หรือผ่านการควบคุมโดยทันตแพทย์จะเป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุด
ลักษณะเด่น – มีความคงทน แข็งแรง ต่อแรงกดทับ
รีเทรนเนอร์แบบใส
คือ รีเทนเนอร์แบบใหม่ เป็น รีเทนเนอร์พลาสติกถอดได้และใสทั้งชิ้น ใช้เป็นเครื่องมือคงสภาพฟันหลังจากจัดฟันเสร็จแล้วหรือหลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน เพื่อไม่ให้ฟันเคลื่อนจากตำแหน่งที่ได้จัดฟันไว้เรียบร้อยแล้ว
ลักษณะเด่น – ช่วยรักษาบุคลิกภาพ สีใส มองไม่เห็นชัด ทำความสะอาดง่าย กำลังได้รับความนิยม
รีเทนเนอร์แบบใสหรือแบบลวดดีกว่ากัน
รีเทนเนอร์แบบใสที่ถูกพัฒนาโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเลี่ยงการสังเกตให้สังเกตได้ยากขึ้น อีกทั้งยังช่วยให้การเรียงตัวคงที่กว่าแบบลวดแต่มีความคงทนน้อยกว่า ในขณะเดียวกันรีเทนเนอร์แบบลวดกลับมีความคงทนมากกว่า อีกทั้งการดูแลรักษาความสะอาดค่อนข้างง่ายกว่า